Rood licht

De trouwe lezer weet dat ik een veelvuldig treingebruiker (pendelaar) ben, en misschien ook wel dat ik een zeer grote interesse heb in het hele treingebeuren. Een tevreden reiziger trouwens – een mens moet regelmatig eens moeten kunnen zagen, maar al bij al raak ik elke dag vrij vlot waar ik zijn moet.

Ik ben vanochtend dan ook serieus geschrokken van het ongeval in Buizingen, en heb vandaag tussendoor het nieuws wat proberen te volgen. Wat er vandaag gebeurd is in Buizingen is een regelrechte ramp, en mijn gedachten zijn bij de nabestaanden van de overledenen. De passagiers uit de voorste wagons, maar niet in het minst ook de bestuurders van beide treinen, die altijd in de frontlinie zitten.

Er is zoals steeds op internetfora weer heel wat gebrul en geroep over de schuld van dit alles en over ‘hoe is dit anno 2010 in godsnaam mogelijk’ en de gebruikelijke ‘typisch Belgisch’ en ”t is weer den NMBS’.

Laten we vooral niet te hard van stapel lopen. Er zal de komende weken/maanden/jaren ongetwijfeld nog heel wat gepalaverd worden over de verantwoordelijkheid van dit ongeval, en vooral: hoe dit in de toekomst kan voorkomen worden. Maar gelukkig blijft dit een uitzonderlijk geval, en de trein is en blijft een veilig en comfortabel vervoersmiddel. Respect voor alle treinbegeleiders en bestuurders

Maar zie, daar komt mijn drang naar ‘duiding geven’ weer bovendrijven. Er is namelijk nogal veel onbegrip en commotie rond het feit dat een trein blijkbaar zomaar ongestraft door een rood licht kan rijden. En terecht misschien. Maar sta me toe om even een paar zaken uit te klaren.

Er zijn wel degelijk heel wat veiligheidssystemen die treinen monitoren en menselijke fouten tot een minimum proberen te beperken. Er zijn treindetectiesystemen op de sporen, en er zijn de zogenaamde ‘treinbeïnvloedingssystemen’ die al jaren in zekere mate de meeste treinen kunnen doen afremmen waar nodig. Het enige probleem: die zijn een beetje verouderd.

Leest u er anders de uitleg op Wikipedia even over na. Het klassieke systeem werkt zo: bij elk sein (verkeerslicht) ligt een ‘krokodil’ op de sporen, en de trein voelt door stalen borstels welke elektrische spanning er op die krokodil zit. Bij een groen licht is dat een negatieve spanning, bij een geel (oranje) is dat een positieve spanning, en bij een rood licht is dat… geen spanning. Een trein weet dus wanneer hij een groen en een geel sein passeert, maar niet wanneer hij een rood sein passeert. Vandaar dat er door een rood licht kan gereden worden. Stom, natuurlijk.

Maar, hier komt de clue van het systeem: wanneer je info naleest over de betekenis van de seinen, dan zie je dat een sein enkel groen is wanneer het volgende sein ook op groen of op geel staat. Wanneer het volgende sein rood is, dan zal het eerdere sein dus geel zijn. En bij het passeren van een geel sein moet een bestuurder expliciet een knop indrukken en zelf afremmen, zoniet zal de trein automatisch afremmen. Dus voor een bestuurder een rood sein passeert, heeft hij in principe steeds een geel gehad. Dat vermijdt dus niet dat er door rood gereden worden, maar het vermindert de kans in ieder geval al serieus.

Natuurlijk zou het zinvoller zijn als het systeem ontworpen was zodat een groen sein niets deed, en een geel en een rood sein wél opgemerkt werden door de trein. Waarom dat niet zo is, weet ik ook niet. Ik weet alleen dat dit een heel oud systeem is (1930), en dat er ondertussen veel uitgebreidere en betere systemen bestaan, en dat die betere systemen ook op verschillende lijnen en treinen in België geïnstalleerd zijn (TBL1+), maar ik weet ook dat elke invoering van een nieuw systeem gigantische investeringen en aanpassingen vragen, zowel aan de treinen als aan de sporen. Feit is dat de invoering van het nieuwe systeem vertraging heeft; na de treinramp in Pécrot in 2001 was een versnelde invoering beloofd.

Wat is er vanochtend in Buizingen precies gebeurd? We weten het nog lang niet, en we zullen het misschien ook nooit weten. De lijn was uitgerust met het nieuwe veiligheidssysteem, de trein nog niet. Maar laten we nog niet te veel met de vinger wijzen. Laten we hopen dat de dood van deze slachtoffers op zijn minst tot gevolg heeft dat er een serieuze inhaalbeweging kan gebeuren om de veiligheid nog te verhogen, en dat dat op een serene manier kan gebeuren.

In tussentijd blijf ik met een gerust hart dagelijks de trein nemen. Zoals nu, op dit eigenste ogenblik. Want een rustige trein is de ideale plek om wat te lezen, wat te babbelen, wat te werken, of om blogartikeltjes te schrijven.